Dyffryn Gwy Isaf

The Glamorgan-Gwent Archaeological Trust Ltd.

Disgrifio Nodweddion Tirwedd Hanesyddol

Ardaloedd Tirwedd Hanesyddol


King Street, Blaenavon: view to the north from Queen Street

HLCA 001 Afon Gwy

Coridor cysylltiadau a choridor morol arfordirol: pontydd; coredau; rhydoedd; traphontydd; porthladdoedd/dociau; fferïau; harbwr/pysgota; addurniadol/hamdden a thwristiaeth; adnoddau cyflenwi dwr. Nôl i'r map


'Middle-class' housing along the A4043

HLCA 002 Coridor Trafnidiaeth Cas-gwent

Coridor cysylltiadau a choridor morol arfordirol: pontydd; pontydd troed; pontydd rheilffyrdd; nodweddion glan yr afon a rhynglanwol, porthladdoedd/dociau; llithrfa; Archeoleg ddiwydiannol; rheilffordd gyhoeddus a diwydiannol; Archeoleg greiriol/claddedig: Anheddiad cynhanesyddol; ac angladdol a defodol Rhufeinig (amlosgiadau). Nôl i'r map


Fieldscape of Glantorfaen with Company's Farm (centre)and industrial terraced row (middle left)

HLCA 003 Cas-gwent

Craidd anheddiad hanesyddol: Tref gaerog ganoloesol ac anheddiad allanol ôl-ganoloesol cynnar: rheolaidd ac organig cnewyllol (hy clwstwr hirfain ac afreolaidd); Adeiladau trefol domestig, masnachol a dinesig ôl-ganoloesol (strwythurau canoloesol?); nodweddion amddiffynnol Eingl-Normanaidd a chanoloesol creiriol; adeiladau eglwysig Canoloesol ac Ôl-ganoloesol (amrywiol); cysylltiadau hanesyddol; nodweddion cysylltiadau. Nôl i'r map


Ruined farmstead (middle centre): view to the southwest

HLCA 004 Coetir Hynafol Parc Piercefield

Coetir Hynafol o fewn Parc Piercefield: archeoleg amddiffynnol Gynhanesyddol greiriol; nodweddion cloddio a phrosesu diwydiannol ôl-ganoloesol (ee odynau calch); hamdden addurniadol: parcdir (llwybrau cerdded addurniadol a mannau gwylio); twristiaeth; nodweddion cysylltiadau; cysylltiadau hanesyddol (Mudiad Pictiwrésg); rheoli coetir Nôl i'r map


Big Pit with associated buildings: view to the south.

HLCA 005 Parc Piercefield

Craidd ystad fonedd ôl-ganoloesol yn gysylltiedig â'r Mudiad Pictiwrésg: Plasdy neoglasurol (adfeilion) ac adeiladau allan cysylltiedig; hamdden addurniadol: parcdir a gardd wedi'u tirlunio o'r 18fed ganrif sy'n gofrestredig; cysylltiadau hanesyddol (Mudiad Pictiwrésg); Nodweddion cysylltiadau. Nôl i'r map


Blaenavon Ironworks: view to west.

HLCA 006 Y Cymin

Anheddiad tresmasu posibl (hy tarddiad sgwatwyr): gwasgariad afreolaidd (bythynnod mewn clostiroedd afreolaidd bach); nodweddion cysylltiadau; ffiniau traddodiadol; coetir a phrysgwydd llydanddail. Nôl i'r map


Garn Lakes nature reserve: view to the east.

HLCA 007 Livox Farm

Tirwedd amaethyddol (un fferm): caelun rheolaidd: clostiroedd rheolaidd mawr; ffiniau traddodiadol; nodweddion cysylltiadau; archeoleg gladdedig; cysylltiadau mynachaidd. Nôl i'r map


Locomotives at the Pontypool and Blaenavon Railway.

HLCA 008 Reddings Farm

Tirwedd amaethyddol (un fferm): caelun lled-reolaidd: wedi'i gyfuno'n rhannol; daliad mynachaidd "Rudding Grange" neu "Assart Grange"; ffiniau traddodiadol; archeoleg greiriol/claddedig: canfyddiadau cynhanesyddol a nodweddion maenor ganoloesol. Nôl i'r map


Aerial photograph over Hill's Pits, courtesy of RCAHMW.

HLCA 009 Coetir Hynafol Tyndyrn a Bryn Barbadoes

Coetir Hynafol â chlostiroedd gwasgaredig: tresmasu ôl-ganoloesol (ee. Bryn Barbadoes); gwaith cloddio a phrosesu amaeth-ddiwydiannol; archeoleg greiriol: Nodweddion angladdol a chreiriol cynhanesyddol ac anheddiad/caeau canoloesol/ôl-ganoloesol; cysylltiadau mynachaidd (o bosibl Maenor Leyg a Choed-yr-Abad); cysylltiadau hanesyddol; nodweddion/arwyddion rheoli coetir (posibl). Nôl i'r map


Canada Tips created through WWII opencasting:view to the southwest

HLCA 010 Coridor Trafnidiaeth Llandidiwg

Coridor trafnidiaeth a chysylltiadau: ffyrdd (Rhufeinig ac ôl-ganoloesol) a nodweddion cysylltiedig; rheilffordd gyhoeddus; Anheddiad a chaeau o'r cyfnod ôl-ganoloesol: patrwm anheddu bythynnod a ffermdai gwasgaredig, ac eglwys; patrwm caeau: rheolaidd; ffiniau traddodiadol; nodweddion eglwysig: eglwys ganoloesol a mynwent gysylltiedig (ar safle mynachaidd canoloesol cynnar); archeoleg greiriol/claddedig (Cynhanesyddol/Rhufeinig a Chanoloesol); addysg; archeoleg ddiwydiannol: prosesu metel, melin a thy seidr. Nôl i'r map


Quarries near Pwll Du: view to the north

HLCA 011 Trefynwy

Craidd anheddiad hanesyddol: Anheddiad Canoloesol/Ôl-ganoloesol a chastell Eingl-Normanaidd cysylltiedig; patrwm anheddu rheolaidd ac organig cnewyllol (hy clwstwr hirfain ac afreolaidd); Adeiladau trefol domestig, masnachol a dinesig ôl-ganoloesol (strwythurau canoloesol?); Nodweddion amddiffynnol Eingl-Normanaidd, canoloesol ac ôl-ganoloesol; archeoleg greiriol a chladdedig (aml-gyfnod); nodweddion cysylltiadau; Nodweddion eglwysig Canoloesol ac Ôl-ganoloesol (eglwysi, mynwentydd a chapeli); Archeoleg ddiwydiannol (ee. melin; bragdy, safle tanerdy); cysylltiadau hanesyddol. Nôl i'r map


Aerial photograph of nucleated, planned settlement at Forgeside, courtesy of RCAHMW

HLCA 012 Caelun Fairoak

Tirwedd amaethyddol ôl-ganoloesol: caelun lled-reolaidd; ffiniau traddodiadol; Anheddiad gwasgaredig ôl-ganoloesol (ffermydd a bythynnod); anheddiad bach wedi'i gynllunio; archeoleg greiriol; nodweddion cysylltiadau; adnoddau dwr (pwll). Nôl i'r map


Enclosed agricultural landscape of small, irregular fields, Cwm Llanwenarth: view to the north

HLCA 013 Tyndyrn

Tirwedd fynachaidd ac anheddiad yn gysylltiedig â'r Mudiad Pictiwrésg: archeoleg greiriol: mynachaidd (Abaty Sistersaidd Tyndyrn a nodweddion mynachaidd cysylltiedig pwysig); cysylltiadau hanesyddol ac addurniadol/hamdden a thwristiaeth (Mudiad Pictiwrésg); archeoleg ddiwydiannol; anheddiad/caeau o'r cyfnodau canoloesol ac ôl-ganoloesol: clwstwr organig ac yn ddiweddarach patrwm anheddu datblygiad hirgul; arddull gynhenid nodedig (ailddefnyddio strwythurau cwfeiniol blaenorol); deunyddiau adeiladu traddodiadol a ffiniau nodedig; cysylltiadau; a lleoliad coediog. Nôl i'r map


Govilon Canal: view to the west.

HLCA 014 Dyffryn Angidy

Tirwedd ddiwydiannol: archeoleg ddiwydiannol greiriol: prosesu metel; melinau; chwarela; nodweddion rheoli dwr (coredau, ffrydiau a ffosydd); nodweddion cysylltiadau (gan gynnwys rheilffordd ddiwydiannol a phontydd); Anheddiad diwydiannol ôl-ganoloesol (patrwm gwasgaredig anffurfiol o dai a bythynnod Sioraidd â chlostiroedd cysylltiedig; arddull gynhenid nodedig; nodweddion anheddiad ôl-ganoloesol/mathau o adeiladau (capeli anghydffurfiol; tafarndy; ysgol o'r 19eg ganrif); cysylltiadau hanesyddol a mynachaidd (tir mynachaidd); ffiniau traddodiadol. Nôl i'r map


Terraced housing, The Cutting, Llanfoist: view to the north.

HLCA 015 Caelun Upper Redbrook

Tirwedd amaethyddol ganoloesol/ôl-ganoloesol: patrwm amrywiol o gaeau bach - canolig; anheddiad yn cynnwys ffermydd gwasgaredig yn bennaf; ffiniau traddodiadol; archeoleg greiriol: anheddiad/caeau mynachaidd canoloesol (Beaulieu neu Faenor 'Grace Dieu'); nodweddion cysylltiadau (ee. trosbont inclein, a rheilffordd ddiwydiannol). Nôl i'r map


View southeast towards Coed-y-Prior showing fieldscape and woodland

HLCA 016 Tintern Parva

Anheddiad Canoloesol/Ôl-ganoloesol: datblygiad hirgul, clystyrog a ffermydd a bythynnod gwasgaredig; archeoleg greiriol: anheddiad/caeau o'r cyfnodau canoloesol ac ôl-ganoloesol; mynachaidd (hen faenor/Hosbis yn Tintern Parva); nodweddion/mathau o adeiladau o'r 19eg ganrif (addoldy, gorsaf heddlu, tafarndy); nodweddion cysylltiadau; Eglwysig Canoloesol/ Ôl-ganoloesol (eglwys a mynwent a chapel anghydffurfiol); patrwm caeau amaethyddol amrywiol, rhywfaint o gyfuno, mannau eraill yn goetir prysgwydd; Coetir Hynafol; archeoleg ddiwydiannol (bragdy, gefail a chei). Nôl i'r map


View to the southeast across Mynydd y Garn-fawr.

HLCA 017 Rheilffordd Ddeheuol Dyffryn Gwy

Coridor cysylltiadau/trafnidiaeth: priffyrdd; rheilffordd gyhoeddus (adeiladau gorsaf a blwch signal); patrwm caeau amaethyddol rheolaidd: dolydd mawr, a rhai lleiniau; patrwm anheddu: ffermydd gwasgaredig; archeoleg ddiwydiannol: prosesu metel, cynhyrchu seidr; hamdden a thwristiaeth addurniadol. Nôl i'r map


Aerial photograph over Cwmavon showing main road A4043 (middle), courtesy of RCAHMW.

HLCA 018 Chippenham

Parc cofrestredig (PGW (Gt) 6), gardd/parc o'r 20fed ganrif sydd bellach yn safle chwaraeon a hamdden; hamdden addurniadol: cyfleusterau chwaraeon (cyrtiau tenis, lawnt fowlio, pêl-droed, rygbi); archeoleg gladdedig a chreiriol; tir comin hanesyddol yn Nhrefynwy (cerrig a phostyn ennill argraffiad 1af yr AO; Anheddiad/caeau o'r cyfnod ôl-ganoloesol (Chippenham Cottage); ffiniau eiddo cyfagos (rheiliau a phileri clwydi). Nôl i'r map


Mynydd Varteg opencast tips: view to the northwest.

HLCA 019 Coedwig Highmeadow

Coetir Hynafol: nodweddion rheoli coetir: llefydd tân llosgi siarcol; archeoleg ddiwydiannol greiriol: llosgi siarcol yn Priory Grove; a chwarela; cysylltiadau: llwybrau troed (llwybr 'pictiwrésg' drwy goedwig Beaulieu); rheilffordd gyhoeddus (rheilffordd Rhosan-Mynwy wedi'i dymchwel); Ffordd Rufeinig (argraffiad 1af yr AO); addurniadol/hamdden; twristiaeth (llwybr 'pictiwrésg' a mannau gwylio); ffiniau coetir. Nôl i'r map


Coity Mountain (middle and background): view to the west.

HLCA 020 Caelun Hadnock

Tirwedd amaethyddol: patrwm afreolaidd amrywiol o gaeau cromliniol yng nghanol yr ardal (caeau agored canoloesol wedi'u ffosileiddio?), rhywfaint o gyfuno o'r 20fed ganrif yn y de; ffiniau traddodiadol; anheddiad/caeau Canoloesol/Ôl-ganoloesol; patrwm anheddu: ffermydd a bythynnod gwasgaredig (gan gynnwys ty bonedd bach Hadnock Hall); archeoleg gladdedig a chreiriol; Anheddiad Rhufeinig (fila), canfyddiadau ac archeoleg ddiwydiannol; nodweddion cysylltiadau (gan gynnwys ceuffordd/Ffordd Rufeinig); rheilffordd gyhoeddus). Nôl i'r map


Light industrial buildings: view to the northeast.

HLCA 021 Newton

Tirwedd amaethyddol: patrwm afreolaidd o gaeau afreolaidd (rhywfaint o gyfuno ac isrannu o'r 20fed ganrif); ffiniau traddodiadol; Anheddiad/caeau Canoloesol/Ôl-ganoloesol: patrwm anheddu eithaf gwasgaredig o ffermydd a bythynnod a grwp hirfain o dai bonedd bach (Llys a Neuadd Newton); archeoleg ddiwydiannol greiriol/claddedig: melin a safleoedd prosesu metel canoloesol (hefyd y posibilrwydd ychwanegol o nodweddion claddedig cynhanesyddol, canoloesol ac ôl-ganoloesol); nodweddion cysylltiadau (lonydd suddedig); ffiniau traddodiadol (waliau morter uchel a chloddiau pridd); cysylltiadau hanesyddol; coetir cymysg, a pherllan. Nôl i'r map


'Middle-class' housing along the A4043

HLCA 022 Coedwig Cuckoo

Coetir Hynafol â thresmasu ôl-ganoloesol anghysbell yn cynnwys daliadau bach a chlostiroedd caerog: archeoleg ddiwydiannol greiriol: chwarela; ffiniau traddodiadol (waliau cerrig sych) a nodweddion ffiniol eraill (ee 'Y Garreg Orffwys'); nodweddion cysylltiadau. Nôl i'r map


Fieldscape of Glantorfaen with Company's Farm (centre)and industrial terraced row (middle left)

HLCA 023 Coedlan Hayes

Coetir Hynafol â chlostiroedd afreolaidd sy'n gysylltiedig â Llys Newton: planhigion parcdir cymysg; archeoleg ddiwydiannol: chwarela; cysylltiadau a ffiniau (waliau ystad) a nodweddion ffiniol; Archeoleg greiriol: nodweddion rheoli coetir posibl. Nôl i'r map


Ruined farmstead (middle centre): view to the southwest

HLCA 024 Llaneuddogwy

Anheddiad Canoloesol/Ôl-ganoloesol â tharddiad canoloesol cynnar a chefndir amaethyddol cysylltiedig: patrwm anheddu: clwstwr cnewyllol o amgylch yr eglwys; datblygiad hirgul a chlwstwr afreolaidd ar lethr; nodweddion anheddu/mathau o adeiladau nodweddiadol o'r 19eg/20fed ganrif; eglwysig: eglwys a mynwent ganoloesol/ôl-ganoloesol (tarddiad canoloesol cynnar); capel ôl-ganoloesol; ffiniau traddodiadol; clostir/patrwm caeau afreolaidd amrywiol: clostiroedd coediog bach (perllannau?) yn gysylltiedig ag anheddiad/ caeau afreolaidd canolig i fawr o amgylch y Rheithordy; Nodweddion cysylltiadau. Nôl i'r map


Big Pit with associated buildings: view to the south.

HLCA 025 Pilstone

Tirwedd amaethyddol: patrwm datblygedig afreolaidd o gaeau afreolaidd bach a chanolig, rhywfaint o gyfuno o'r 20fed ganrif, planhigion a pherllannau wedi'u lleoli o amgylch ffermydd; ffiniau traddodiadol; anheddiad gwasgaredig o ffermydd anghysbell a Pilstone House a gardd; arddull gynhenid nodedig: ffermdy o'r 16eg ganrif (Pilstone Farm), a thy bonedd Fictoraidd (Pilstone House); nodweddion cysylltiadau; coetir cymysg (a pherllannau). Nôl i'r map


Blaenavon Ironworks: view to west.

HLCA 026 Pen-y-Fan

Tirwedd amaethyddol afreolaidd datblygedig ag anheddiad gwasgaredig: clostiroedd bach a chanolig amrywiol, gan gynnwys clostiroedd afreolaidd cychwynnol a dilynol a mwy o fewnlenwi rheolaidd; ffiniau caeau traddodiadol; prysgwydd/tir heb ei reoli; perllannau; patrwm anheddu: gwasgariad o dai a bythynnod, daliadau bach yn y bôn; Nodweddion cysylltiadau; twristiaeth (parc carafannau 'chalet' o'r Swisdir). Nôl i'r map


Garn Lakes nature reserve: view to the east.

HLCA 027 Coedwig Hael

Coetir Hynafol â thresmasu afreolaidd coediog gwasgaredig ac anheddiad gwasgaredig (datblygiad hirgul) ôl-ganoloesol? (The Birches): archeoleg ddiwydiannol: prosesu metel (safle gweithfeydd gwifren Abergwenffrwd cynnar); chwarela (gan gynnwys meini melin); odynau calch; gwasgfeydd seidr/melinau; rheoli dwr: ffrydiau, cronfeydd dwr, argaeau (cysylltiad â gweithfeydd gwifren Abergwenffrwd); cysylltiadau hanesyddol; nodweddion rheoli coetir; nodweddion ffiniol (cerrig ffiniau). Nôl i'r map


Locomotives at the Pontypool and Blaenavon Railway.

HLCA 028 Y Narth

Anheddiad afreolaidd ôl-ganoloesol ac o'r 20fed ganrif ar ymyl Tir Comin Trelech: gwasgariad o ffermydd a bythynnod ôl-ganoloesol â datblygiad dwys diweddar er yn afreolaidd o fythynnod a thai; caelun datblygedig afreolaidd o glostiroedd afreolaidd bach, rhywfaint o gyfuno ac isrannu ar gyfer plotiau adeiladu; adeiladau cynhenid da o'r 19eg ganrif; coetir cymysg; ffiniau traddodiadol; nodweddion cysylltiadau. Nôl i'r map


Aerial photograph over Hill's Pits, courtesy of RCAHMW.

HLCA 029 Dyffryn Abergwenffrwd

Anheddiad diwydiannol yn bennaf: gwasgariad llac a chlystyrau bach/datblygiad hirgul o fythynnod a thai/ffermydd mwy; patrwm amrywiol o glostiroedd datblygedig afreolaidd a chlostiroedd unionlin rheolaidd; nodweddion anheddiad/mathau o adeiladau ôl-ganoloesol; archeoleg ddiwydiannol; melinau (papur, yd a seidr, a hen weithfeydd gwifren); safle sorod haearn posibl a chwareli; nodweddion rheoli dwr yn gysylltiedig â melinau: cronfeydd dwr, ffosydd a llifddorau; ffynhonnau yn gysylltiedig ag anheddiad; nodweddion cysylltiadau; ffiniau traddodiadol; coetir cymysg a phlanhigion coniffer. Nôl i'r map


Canada Tips created through WWII opencasting:view to the southwest

HLCA 030 Caelun Tregagle a Phen-twyn

Tirwedd amaethyddol amrywiol: patrwm afreolaidd datblygedig o gaeau bach (coediog iawn) o amgylch Tregagle, mewn mannau eraill clostiroedd cromliniol, unionlin ac is-hirsgwar mwy (gwaith cyfuno rhannol); anheddiad gwasgaredig llac o ffermydd a bythynnod; prysgwydd/tir heb ei reoli; archeoleg greiriol: anheddiad/caeau canoloesol/ôl-ganoloesol, canfyddiadau cynhanesyddol; nodweddion cysylltiadau. Nôl i'r map


Quarries near Pwll Du: view to the north

HLCA 031 Teml Forol Cymin

Parcdir a gardd gofrestredig â theml goffa: addurniadol/hamdden (twr/ffoli/man gwylio); math nodedig o adeilad: pafiliwn a chofeb pictiwrésg; cysylltiadau hanesyddol: personau; digwyddiadau; a'r Mudiad 'Pictiwrésg'. twristiaeth (eiddo'r Ymddiriedolaeth Genedlaethol); Coetir Hynafol; nodweddion cysylltiadau. Nôl i'r map


Aerial photograph of nucleated, planned settlement at Forgeside, courtesy of RCAHMW

HLCA 032 Pen-y-garn a Thir Comin Church Hill

Tirwedd amrywiol o hen glostiroedd datblygedig afreolaidd cyfunol a chlostir ôl-ganoloesol mwy rheolaidd (gwell tir comin); darn bach o dir comin sydd wedi goroesi; clostiroedd canolig rheolaidd a mawr wedi'u cyfuno (caelun afreolaidd blaenorol); ffiniau traddodiadol; coetir llydanddail a phrysgwydd/tir heb ei reoli; archeoleg greiriol: anheddiad/caeau canoloesol (anheddiad canoloesol segur?); nodweddion cysylltiadau. Nôl i'r map


Enclosed agricultural landscape of small, irregular fields, Cwm Llanwenarth: view to the north

HLCA 033 Y Garth a Chaelun Wyesham

Tirwedd amaethyddol amrywiol: caeau canolig ychydig yn afreolaidd (o ganlyniad i gyfuno caeau) a chaeau rheolaidd); ffiniau traddodiadol; patrwm anheddu: gwasgariad llac o ffermydd a bythynnod, ty gwledig/ficerdy (y Garth); nodweddion cysylltiadau; cysylltiad eglwysig/mynachaidd: y Garth (meudwyfa ganoloesol a thirddaliadaeth eglwysig/mynachaidd wedi'i hadfeddu); archeoleg greiriol/claddedig bosibl: anheddiad/caeau canoloesol; cysylltiadau hanesyddol. Nôl i'r map


Govilon Canal: view to the west.

HLCA 034 Penallt

Anheddiad clystyrog organig llac bach o ffermydd a bythynnod â chlostiroedd cysylltiedig yn canolbwyntio ar Hen Eglwys Penallt (y Santes Fair); archeoleg greiriol/claddedig; pentref crabachog a chaelun canoloesol posibl; patrwm caeau amrywiol o glostiroedd afreolaidd datblygedig wrth wraidd yr anheddiad; yn fwy rheolaidd mewn mannau eraill; ffiniau traddodiadol (gan gynnwys waliau cerrig sych); nodweddion eglwysig: Eglwys a mynwent ganoloesol/ôl-ganoloesol; nodweddion cysylltiadau; Coetir Hynafol a phrysgwydd/tir heb ei reoli. Nôl i'r map


Terraced housing, The Cutting, Llanfoist: view to the north.

HLCA 035 Wyesham

Anheddiad ôl-ganoloesol (clystyrog trefol o'r 19eg ganrif a chnewyllol cynlluniedig o ganol yr 20fed ganrif) a ddominyddir gan drafnidiaeth a chysylltiadau; ystadau tai o'r 20fed ganrif (cymdeithasol a phreifat), cyfleusterau hamdden (Cyrtiau tenis a meysydd chwarae ysgolion, a safle chwaraeon) ac ystadau diwydiannol; nodweddion anheddiad/mathau o adeiladau ôl-ganoloesol ac o'r 20fed ganrif; nodweddion cysylltiadau (priffyrdd; rheilffordd ddiwydiannol a chyhoeddus segur); nodweddion eglwysig: capel canoloesol ac eglwys o'r 19eg ganrif (Iago Sant) a mynwent; safle nodweddion diwydiannol ôl-ganoloesol (19eg ganrif). Nôl i'r map


View southeast towards Coed-y-Prior showing fieldscape and woodland

HLCA 036 Coedwig Troypark

Ardal o Goetir Hynafol (lleoliad ehangach HLCA038) â chlostiroedd bach a chorlannau defaid; ffiniau traddodiadol; archeoleg ddiwydiannol: chwareli; melin seidr; nodweddion cysylltiadau; patrwm anheddu: ffarm wasgaredig brin a mân strwythurau eraill. Nôl i'r map


View to the southeast across Mynydd y Garn-fawr.

HLCA 037 Caelun Troy Farm

Tirwedd amaethyddol a lleoliad hanfodol cysylltiedig ar gyfer Troy House (HLCA038): caelun rheolaidd o glostiroedd canolig yn gysylltiedig â fferm y plas gynlluniedig; ffiniau traddodiadol amrywiol; adeiladau nodweddiadol: fferm ac adeiladau allan (Fferm y Plas); bythynnod a phorthdai ystadau (rhai mewn arddull gynhenid bictiwrésg); archeoleg greiriol/claddedig: anheddiad/caeau cynhanesyddol - ôl-ganoloesol; archeoleg ddiwydiannol: ffwrnais bwrw haearn Rufeinig; ôl-ganoloesol? melin bannu; addurniadol/hamdden creiriol: gardd a pharcdir ôl-ganoloesol yn gysylltiedig â Troy House (ee ardal 'Old Parke', pyllau, gwndidau a groto); cysylltiadau hanesyddol; nodweddion cysylltiadau. Nôl i'r map


Aerial photograph over Cwmavon showing main road A4043 (middle), courtesy of RCAHMW.

HLCA 038 Troy House

Ty gwledig ôl-ganoloesol mewn arddull Glasurol, Troy House, mewn parc a gardd gofrestredig gysylltiedig o'r 17eg-18fed ganrif; anheddiad/caeau ôl-ganoloesol archeoleg greiriol; ty gwledig ac adeiladau allan cysylltiedig, ee ychwanegiadau at adeilad ysgol, rhewdy; addurniadol/hamdden: parcdir a gardd; cysylltiadau hanesyddol. Nôl i'r map


Mynydd Varteg opencast tips: view to the northwest.

HLCA 039 Rheilffordd Ogleddol Dyffryn Gwy

Coridor cysylltiadau/trafnidiaeth: priffyrdd (A466); cerrig milltir; rheilffordd gyhoeddus (Rheilffordd Dyffryn Gwy); patrwm caeau amaethyddol: clostiroedd rheolaidd mawr, dolydd; ffiniau traddodiadol; Coetir Hynafol; hamdden a thwristiaeth addurniadol (rhan o lwybr cerdded Dyffryn Gwy). Nôl i'r map


Coity Mountain (middle and background): view to the west.

HLCA 040 Coetir Lord's Grove

Ardal o Goetir Hynafol: coetir hynafol llydanddail arall; archeoleg ddiwydiannol greiriol: chwareli; nodweddion cysylltiadau (gan gynnwys Rheilffordd ddiwydiannol). Nôl i'r map