Eglwysi
Sefydlwyd rhai o eglwysi plwyf Cymru dros fil o flynyddoedd yn ôl. Fel arfer, y rhain yw'r adeiladau hynaf yn eu cymunedau sy'n parhau i gael eu defnyddio, gan ddiogelu cyfoeth o wybodaeth ynghylch sut roedd y bobl o'u cwmpas yn teimlo ac yn meddwl, yn byw ac yn marw. Gallwn eistedd yn eu corau, ac edrych ar eu cofebion a'r testunau a'r delweddau a ddarparwyd i roi addysg ysbrydol iddynt. Mae angen curadu'r rhain yn weithgar.
Diolch i raglen ymchwil a ariannwyd gan Cadw yn y 1990au, mae gennym wybodaeth am ddatblygiad yr holl eglwysi canoloesol ym Morgannwg a Gwent, wedi'u crynhoi yn y Cofnod Amgylchedd Hanesyddol ac ar gael i hysbysu'r bobl sydd â'r gwaith o wneud yn siŵr bod ein heglwysi'n parhau'n berthnasol yn yr oes fodern. Ers dros ddeng mlynedd, mae aelodau tîm treftadaeth yr Ymddiriedolaeth wedi bod yn aelodau o Bwyllgor Ymgynghorol yr Esgobaeth, sy'n ystyried cynigion ynghylch datblygu a newid yn yr Eglwys yng Nghymru, i sicrhau bod yr amgylchedd hanesyddol yn cael ei warchod yn gywir. Mae gwybodaeth ar gael ar gais hefyd i'r esgobaethau eraill yn ein hardal (Llandaf a Mynwy).
![hm2 hm2](https://ggat.org.uk/cms/wp-content/uploads/bb-plugin/cache/hm2-square-8f6b907ecfd2642fd01748955134b416-l2c8h3tr9fmd.jpg)
Gofalu am Dreftadaeth
![slide-bg19 slide-bg19](https://ggat.org.uk/cms/wp-content/uploads/bb-plugin/cache/slide-bg19-square-91cc6d1ff93e5562c5b680d3b9915fb6-mwfnr17yt0ai.jpg)
Gofalu am Henebion
![countryside countryside](https://ggat.org.uk/cms/wp-content/uploads/bb-plugin/cache/countryside-square-2dce696c8569d9f523de8f8add6be53f-ru4qeg5tya8z.png)
Cefn Gwlad
![banner banner](https://ggat.org.uk/cms/wp-content/uploads/bb-plugin/cache/banner-square-c2191b4e19c5f37291cdc5af6f183571-6ryat7echljd.jpg)
Morol
![discover2 discover2](https://ggat.org.uk/cms/wp-content/uploads/bb-plugin/cache/discover2-square-a0f82296d87fd146cd37d481a03ef835-1wc6v5t79d4q.png)
Henebion Cludadwy
![crime crime](https://ggat.org.uk/cms/wp-content/uploads/bb-plugin/cache/crime-square-8a0c1a274c7b790570138c5a39eb07e8-w4bc1m035q8x.png)